نگاهی به ایران مهد دلیران
نام رسمي: جمهوري اسلامي ايران
نام بينالمللي: ISLAMIC REPUBLIC OF IRAN
دين رسمي: اسلام
زبان رسمي : فارسي
واحد پول: ريال
موقعيت جغرافيايي: آسيا، خاورميانه
كشورهاي همسايه: افغانستان، پاكستان، ارمنستان، آذربايجان، عراق، تركيه و تركمنستان
نوع حكومت: جمهوري اسلامي
روز ملي: دوازدهم فروردين
مساحت: 1648195 كيلومتر مربع
طول خطوط مرزي: 8865 كيلومتر
پايتخت: تهران 7088287 نفر (آبان 1385)
جمعيت: 70495782 نفر (آبان 1385)
تراكم جمعيت: 43 نفر در هر كيلومتر مربع (آبان 1385)
متوسط رشد سالانه: 6/1 درصد
توزيع سني: كمتر از 15 سال (1/25درصد)، 15 تا 65 سال (7/69 درصد)، 65 سال و بيشتر (2/5 درصد)
ميزان شهرنشيني: 71 درصد
ميزان باسوادي:84 درصد
سرزمین وآب وهوا
كشور جمهوري اسلامي ايران با وسعتي بيش از 6/1 ميليون كيلومتر مربع (هفدهمين كشور جهان از نظر مساحت) در جنوب غربي قاره آسيا واقع شده و جزو كشورهاي خاور ميانه به شمار ميرود. ايران در نيمه جنوبي منطقه معتدل شمالي بين 25 درجه و 00 دقيقه تا 39 درجه و 47 دقيقه عرض شمالي از خط استوا و 44 درجه و 02 دقيقه تا 63 درجه و 20 دقيقه طول شرقي از نصف النهار گرينويچ قرار دارد.
مجموع طول خطوط مرزي 8865 كيلومتر است كه 2810 كيلومتر آن مرز آبي و 6055 كيلومتر آن مرز زميني است.
كشور ايران از شمال به جمهوري تركمنستان، درياي خزر، جمهوريهاي آذربايجان و ارمنستان، از مشرق به افغانستان و پاكستان، از جنوب به درياي عمان و خليجفارس و از غرب به عراق و تركيه محدود است.
همچنين بيشترين مرز ايران با كشور عراق به طول 1609 كيلومتر و كمترين مرز با كشور ارمنستان به طول 48 كيلومتر مي باشد.
درياي خزر (بزرگترين درياچه جهان) در شمال ايران واقع شده و ارتباط دريايي ايران را با كشورهاي اروپايي از طريق آبراهههاي روسيه برقرار ميكند.
- مرتفعترين نقطه ايران: قله دماوند با 5610 متر ارتفاع
- طولانيترين رود: رود كارون با 890كيلومتر امتداد (تنها رود قابل كشتيراني كشور)
- بزرگترين درياچه داخلي: درياچه اروميه با 4868 كيلومتر مربع وسعت
- بزرگترين جزيره: جزيره قشم با 1891 كيلومتر مربع وسعت
براساس تقسيمات كشوري در پايان سال 1385، ايران داراي 30 استان، 336 شهرستان، 889 بخش،1016 شهر و 2400 دهستان بوده است.
براساس سرشماري عمومي نفوس ومسكن سال 1385، حدود 8 درصد شهرهاي كشور بالاي صد هزار نفر جمعيت داشتهاند و پرجمعيتترين شهرهاي ايران به ترتيب تهران (7088287 نفر)، مشهد ( 2427316 نفر)، شيراز (1227331 نفر)، اصفهان (1602110 نفر) و تبريز (1398060 نفر ) ميباشد.
در سال 1385، بالاترين و پايينترين متوسط درجه حرارت، به ترتيب مربوط به بندرعباس با 0/27 درجه سانتيگراد و شهركرد با 6/9 درجه سانتيگراد بوده است.
در همين سال، رشت و ياسوج به ترتيب با 1476 ميليمتر و 777 ميليمتر بالاترين ميزان بارندگي سالانه و يزد و زاهدان به ترتيب با 44 ميليمتر و 55 ميليمتر، كمترين ميزان بارندگي سالانه در بين مراكز استانها را دارا بودهاند.
جمعیت و نیروی انسانی
براساس سرشماري عمومي نفوس و مسكن در آبان ماه 1385، جمعيت كشور ايران 70495782 نفر، تراكم جمعيت در هر كيلومتر مربع 43 نفر و متوسط رشد سالانه جمعيت معادل 6/1 درصد بوده است.
9/50 درصد جمعيت كشور را مردان (35866362 نفر) و 1/49 درصد را زنان (34629420 نفر) تشكيل ميدهند.
در سال 1385، تعداد 17501771 خانوار در كل كشور وجود داشته كه از اين تعداد 12405584 خانوار در نقاط شهري، 5074866 خانوار در نقاط روستايي و 21321 خانوار نيز غيرساكن بودهاند. همچنين وضعيت توزيع گروههاي سني بدين شرح است:
كمتر از يكسال 1141967 نفر
5-1 ساله 5433658 نفر
10-6 ساله 5601390 نفر
14-11 ساله 5504614 نفر
24-15 ساله 17738183 نفر
64-25 ساله 31419379 نفر
65 ساله و بيشتر 3656591 نفر
در سال مورد بررسي، تعداد مواليد در كل كشور 1253506 نفر بوده كه از اين تعداد 642933 نفر پسر (3/51 درصد) و 610573 نفر دختر (7/48 درصد) بودهاند. همچنين از اين تعداد 844813 نفر در نقاط شهري و 408693 نفر در نقاط روستايي متولد شدهاند. در اين سال تعداد 408563 نفر در كل كشور فوت شدهاند كه از اين تعداد 56 درصد مرد و 44 درصد زن بودهاند. همچنين از مجموع فوتشدگان 63 درصد مربوط به نقاط شهري و 37 درصد مربوط به نقاط روستايي بوده است.
در سال 1385، تعداد 778023 مورد ازدواج در كل كشور انجام گرفته (2/1 درصد كاهش نسبت به سال گذشته) كه از اين تعداد، 72 درصد ازدواجها در نقاط شهري و 28 درصد ازدواجها در نقاط روستايي صورت گرفته است. همچنين تعداد طلاق ثبت شده در كل كشور، 94040 مورد بوده (6/11 درصد افزايش نسبت به سال گذشته) كه از اين تعداد 84 درصد در نقاط شهري و 16 درصد در نقاط روستايي انجام گرفته است.
در اين سال، جمعيت 10 ساله و بيشتر كشور 59523 هزار نفر بوده كه جمعيت فعال آن از نظر اقتصادي، 23469 هزار نفر (6/40 درصد) ميباشد. از اين تعداد 20476 هزار نفر شاغل و 2992 هزار نفر بيكار (جوياي كار) گزارش شده است.
همچنين از ميان 35538 هزار نفر جمعيت غيرفعال، 13117 هزار نفر را محصلان، 16057 هزار نفر را زنان خانهدار و 2974 هزار نفر را داراي درامد بدون كار و 3389 هزار نفر را ساير موارد تشكيل دادهاند. نرخ بيكاري مردان در جمعيت 10 ساله و بيشتر كشور، 0/10 درصد، زنان 9/15 درصد و در نقاط شهري و روستايي به ترتيب 4/13 درصد و 1/7 درصد بوده است. همچنين در سال 1385، نرخ بيكاري جمعيت فعال 24-15 ساله 3/23 درصد بوده است.
توزيع نسبي شاغلان 10 ساله و بيشتر در سه بخش عمده فعاليتهاي اقتصادي عبارت است از 4/23 درصد در بخش كشاورزي، 8/31 درصد در بخش صنعت و 8/44 درصد در بخش خدمات
آموزش
براساس نتايج سرشماري عمومي نفوس و مسكن 1385، از ميان حدود 64 ميليون نفر جمعيت 6 ساله و بالاتر كشور، بيش از 54 ميليون نفر باسواد بودهاند. بدين ترتيب ميزان باسوادي در كشور بيش از 84 درصد ميباشد. از مجموع باسوادان كشور 28 ميليون و 835 هزار نفر را مردان (7/88 درصد) و 25 ميليون و 247 هزار نفر را زنان (3/80 درصد) تشكيل دادهاند. همچنين در سال مزبور، حدود 1 ميليون و 347 هزار سوادآموز در دورههاي مختلف سازمان نهضت سوادآموزي مشغول به تحصيل بودهاند.
در سال تحصيلي 86-1385، حدود 15 ميليون نفر دانشآموز در كشور وجود داشته كه بيشترين تعداد دانشآموزان، مربوط به دوره ابتدايي با 5 ميليون و 827 هزار نفر دانشآموز ميباشد.
در اين سال تحصيلي، تعداد پذيرفته شدگان مراكز آموزش عالي و دانشگاه آزاد حدود 610 هزار نفر بوده كه از اين تعداد حدود 287 هزار نفر مرد و 322 هزار نفر زن بودهاند.
در سال تحصيلي 86-1385، حدود 2829 هزار نفر در مراكز آموزش عالي، دانشگاه آزاد اسلامي و دانشگاه پيام نور در حال تحصيل بودهاند كه نسبت به سال تحصيلي قبل 4/18 درصد افزايش داشته است. همچنين از اين تعداد، 52 درصد را زنان و 48 درصد را مردان تشكيل دادهاند. در سال تحصيلي مورد بررسي، 737 هزار نفر (1/26 درصد) در مقطع كارداني، 1911 هزار نفر (6/67 درصد) در مقطع كارشناسي، 118 هزار نفر (1/4 درصد) در مقطع كارشناسي ارشد و 63 هزار نفر (2/2 درصد) در مقطع دكتراي حرفهاي و تخصصي مشغول به تحصيل بودهاند
منبع درگاه ملی آمار
